WES 1 - Breendonk - anno 2023

Ik weet nog toen ik in het secundair zat, en we naar Breendonk gingen als schooluitstap. Wereldoorlog I heeft me nooit geïnteresseerd, dat was een ver-van-mijn-bed-show. Maar Wereldoorlog II was helemaal nog niet zo lang geleden, zelfs mijn moemoe heeft die tijd meegemaakt - in haar kinderjaren weliswaar.

Nadat ik op latere leeftijd naar de concentratiekampen in Dachau, Birkenau en Auschwitz was geweest, wou ik toch nog "graag" eens terug naar Breendonk. Ter info, je krijgt ook studentenkorting.

"Halt! Wie verder gaat, wordt doodgeschoten!" Het eerste wat je ziet als je Breendonk betreedt. 3500 gedetineerden hebben hier geleden. 184 werden gefusilleerd. 23 werden opgehangen. Een honderdtal zijn gestorven door mishandeling, foltering en uitputting.

We hadden onze tickets reeds online besteld. We hadden gepland om op 15 juli als één van de eerste bezoekers die dag om 9 uur naar Breendonk te gaan. De prikkeldraad en de hobbelige weg leidde ons naar "Het Fort". "Eerbiedigt deze plaats, mensen hebben hier geleden opdat u in vrijheid zoudt leven" staat op een gouden plaatje gedrukt.

Eén van de meest frappante zaken die ik me nog herinnerde van Breendonk, was de eerste kamer waar het hakenkruis in het groot geschilderd was op de muur. Later kwam ik erachter dat dit in de andere kampen die ik bezocht heb niet meer was toegestaan. In Breendonk, is het nog steeds aanwezig.

We kregen ook een apparaatje mee dat de verhalen vertelde wanneer we het nummer intypte dat vermeld stond. Echter waren deze verhalen soms lang, en waren er meerdere in dezelfde ruimte, vaak ging het dan om persoonlijke verhalen. Het was mogelijk om alle verhalen te beluisteren, maar dat was best wel vermoeiend dus hebben we dat niet gedaan.

De weg die je moet volgen in Breendonk staat duidelijk aangegeven. Op die manier zie je het hele domein. De lange gang die je hier ziet, daar waren de kamers waar iedereen sliep. Hier hoorde je ook geluiden van folteringen (best wel goed gemaakt door Breendonk). In de eerste kamer werd alles uitgelegd over de omstandigheden waarin de mensen moesten slapen. In de volgende kamers waren het allemaal getuigenissen van gevangenen. Soms was het moeilijk te vatten dat deze tijd nog niet zo lang geleden is.

We kwamen langs de medicijnpost, de werkhuizen, en we zagen de erbarmelijke staat van de douches en de toiletten. Grote panelen lieten zien hoe Het Fort werd opgebouwd door de gedetineerden die hard moesten werken om in leven te kunnen blijven. Grote foto's op de binnenplaats van gedetineerden in hun gevangenenkleding. De isolatiecellen die nog geen m² groot waren, donker, leeg, koud. Maar vooral de beelden van de harde realiteit die zich hier afspeelde. De getuigenissen van mensen. "Gedood omdat ze geboren zijn..." een artikel over mensen met het joodse geloof. De schietmuur waar mensen tegen werden geplaatst zonder kleding en gewoon werden afgeschoten alsof het beesten waren.

En voor je buitengaat krijg je nog een overzicht op de kaart van de concentratiekampen, de kommando's en de uitroeiingskampen. Zelfs met alle vingers van het nationale elftal kwam je niet toe om de bolletjes op de kaart te tellen.

Als je een fijne daguitstap wenst te maken, is Breendonk niet de geknipte plaats. Echter is het een stuk van de geschiedenis, nog niet zo ver van huis. Naar mijn mening zouden ze een bezoek aan het kamp een verplichte activiteit moeten maken. Hoewel ik me op jongere leeftijd misschien niet zo bewust was van de omstandigheden in Breendonk, heeft het bezoek mij dit keer wél enorm geraakt.